نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مصیب صدیقی ¹
• سیدعلی اصغر میرباقری فرد ²

¹ دانشجوی دکتری ادبیات عرفانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

² استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

احمد جام نامقی یکی از عارفان قرن ششم و سنت نخست عرفانی، برای بیان و انتقال مفاهیم و آموزه‌های عرفانی خود از شگرد «تمثیل» کمک فراوانی گرفته است. بیشتر تمثیل‌های به‌کاررفته در آثار احمد جام کوتاه، توصیفی و برخاسته از بافت طبیعی زندگی بشری هستند. در این مقاله تمثیل‌های برگرفته از قلمرو زندگی بشری تحلیل و بررسی‌شده‌اند تا مشخص شود احمد جام تمثیلات خود را از کدام قلمروهای زندگی انتخاب کرده است همچنین نحوه پیوند میان مصداق و مفهوم و نقش آن‌ها در تبیین تجربه‌های باطنی و آموزه‌های عرفانی وی معلوم شود. برای این منظور، انواع گوناگونی از تمثیل‌های به‌کاررفته در آثار شیخ جام مشخص شد. سپس حوزه‌های زندگی که تمثیل بر محور آن‌ها پدید آمده تعیین‌شده است. با تحلیل و بررسی، هدف شیخ جام از بهره‌مند شدن از حوزه‌های مختلف زندگی در تمثیلات خود آشکارشده است و چگونگی پیوند میان ارکان تمثیل، مثال (مصداق) با مُمثّل (مفهوم) در تمثیلات مشخص‌شده است. یافته‌های این پژوهش نشان داده است که تمثیلات احمد جام برخاسته از قلمروهای مختلف زندگی روزمره است. وی با شناختی که نسبت به درک و فهم مخاطبان خود داشته تمثیلات خود را از زندگی روزمره و اموری آشنا و نزدیک به آن‌ها انتخاب کرده است. اموری مانند سیاست، مشاغل، ویژگی ظاهری انسان، گیاهان، حیوانات و پرندگان، آتش، دریا، شرایط جغرافیایی و زیستی. از دیگر یافته‌های پژوهش آن است که شیخ جام توانسته بر مبنای دیدگاه قرآنی و شریعت ورزی، ارتباط دوسویه با درباریان و آداب‌ورسوم اجتماعی پیوند و وجه شباهت‌های مناسبی بین مصادیق و مفاهیم برقرار کند.

کلیدواژه‌ها

• واژه‌های کلیدی: شیخ احمد جام
• تمثیل
• قلمروهای زندگی

موضوعات

• سبک شناسی متون نثر فارسی

عنوان مقاله [English]

Analysis of allegorys taken from the realm of life in the works of Ahmad Jam Namghi

نویسندگان [English]

• mosayeb sedighi ¹
• sayyed Aliasghar mirbagherifard ²

¹ Ph.D. student in Mystical Literature, University of Isfahan, Isfahan, Iran

² Professor,Department of Persian Language and Literature, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Ahmad Jam one of the mystics of the 6th century and the first mystical tradition, has taken a lot of help from metaphor to express his mystical concepts. Most of the parables used in Ahmad Jam's works are short and descriptive and have a conceptual origin. According to this feature, in this article, the parables of Ahmed Jam have been analyzed in the field of conceptual metaphors to find out the cognitive areas of the parables. For this purpose, various types of parables used in Sheikh Jam's works have been identified. Then, the fields of knowledge on which the allegory was created have been determined. By analyzing and examining Ahmed Jam's purpose of using allegory in different cognitive fields and how he uses allegory, it has been revealed, and also how the connection between the elements of allegory, the realm of origin and the realm of destination in allegory, has been revealed. The findings of this research have shown that the cognitive areas of allegory in Ahmed Jam's works are very diverse and wide. He has chosen the cognitive areas of his allegories from everyday life and familiar matters close to the nature of his audience with the knowledge he had about the understanding of his audience. Such as politics, jobs, human appearance, plants, animals , geographical and biological conditions, as well as the fields of knowledge of Sheikh Jam's allegories are rooted in his religious perspective and Quranic vision and are influenced by habits and customs and social class.

کلیدواژه‌ها [English]

• Key words: Sheikh Ahmad Jam
• metaphor
• cognitive domains of metaphor