نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
2 دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
3 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه پیام نور .تهران. ایران
4 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی.دانشگاه پیام نور. تهران. ایران
چکیده
نسخة خطی «انتخاب منتخب التواریخ» که به اختصار انتخاب منتخب نامیده میشود یکی از متون تاریخی قرن یازدهم است که توسط عبدالشکور بن عبدالواسع هندوستانی از منشیان دربار گورکانیان هند و به منظور شرح خلاصهای از تاریخ عمومی بشر از ابتدای خلقت تا زمان ﻣﺆلف (1084 ق.) در پنج فصل مشتمل بر اقسام و ابواب جداگانه با زبانی ادبی به ﺭﺷﺘﺔ تحریر درآمده و به اورنگ زیب، ششمین پادشاه گورکانی تقدیم شدهاست. در این پژوهش سعی گردیده تا ضمن معرفی اثر و مؤلف آن با استفاده از ﻧﺴﺨﺔ خطی موجود و منابع کتابخانهای، با رویکرد تحلیلی _توصیفی و به شیوۀ متن پژوهی به بررسی خصوصیات سبکی آن در سه ساحت زبانی، ادبی و فکری پرداخته شود. در سطح زبانی کاربرد فراوان لغات و اصطلاحات عربی، ترکی و هندی دیده میشود که بخشی از آن مربوط به سبک دوره و بخشی نیز به سواد و دانش ادبی ﻣﺆلف برمیگردد. نثر کتاب در قسمت توصیفات مسجع است، از انواع جناس در آن استفاده شده و کنایات خاصی که منحصر بفرد است در آن دیده میشود. از نظر فکری نیز اثر شامل اطلاعات جامعهشناسی و مردمشناسی ارزشمندی است که برای پژوهشگران این حوزه میتواند مفید باشد. گرچه موضوع نسخه در حوزة تاریخ عمومی است اما به دلیل اشتمال بر اصطلاحات، لغات و اطلاعاتی که در محدودﺓ زندگی ﻣﺆلف کاربرد داشته میتواند در بررسی سیر و تطور نثر فارسی در مناطق فارسی زبان سودمند افتد.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Examining the stylistic features of Entekhabe-Muntakhab-ol-Tawarikh manuscript
نویسندگان [English]
- Maryam Ahmadi 1
- Ali pedram Mirzaei 2
- Fatemeh Koupa 3
- Alimohammad Gitiforouz 4
1 PhD Student, Department of Persian Language and Literature, Payame Noor University, Tehran, Iran, Email: ahmadi@pnu.ac.ir
2 associate professor, Department of Persian Language and literature, Payame Noor University, Tehran, Iran, Email: ap_mirzaie@pnu.ac.ir
3 Professor, Department of Persian language and literature, Payame Noor University, Tehran, Iran
4 Associate Professor,, Department of Persian language and literature, Payame Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Entekhabe-Muntakhab-ol-Tawarikh, abbreviated as Entekhab Muntakhab, is one of the historical texts of the 11th century, written by Abd-ol-Shakur Bin-Abd-ol-Vase Tattavi Hindustani, one of the secretaries of the Gurkanian Empire in India, in order to describe a summary of the general history of humankind from the beginning of creation to the author's living time (1084 A.H.). It has been written in the literary language in five articles consisting of different sections and chapters and dedicated to Aurangzeb, the 6th Gurkanian King. In this research, while introducing the work and its author using the existing manuscript and library sources, with a descriptive-analytical approach and employing the method of textual analysis, it has been tried to examine its stylistic features in three linguistic, literary, and intellectual areas. At the linguistic level, many Arabic, Turkish, and Indian words and expressions can be seen; some of which are attributed to the author's living period style and some to his literacy and literary knowledge. The book's prose in the description section is rhymed, different puns are used, and unique special allusions can be seen in it. From an intellectual point of view, the work contains valuable sociological and anthropological information that can be useful for researchers in this field. Although the manuscript's topic is general history, the inclusion of expressions, words, and information used in the author's lifetime can help examine the progress and development of Persian prose in Persian-speaking regions.
کلیدواژهها [English]
- Entekhabe-Muntakhab-ol-Tawarikh
- Stylistic examination
- Persian Prose
- Indian subcontinent
فهرست منابع
- اصغر، آفتاب. (1364). تاریخنویسی فارسی در هند و پاکستان (دورة گورکانیان). لاهور: خانة فرهنگ جمهوری اسلامی ایران.
- انوشه، حسن. (1380). دانشنامة ادب فارسی (ادب فارسی در شبه قارة هند، پاکستان و بنگلادش). ج 4. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- بهار، محمدتقی (ملکالشعرا). (1355). سبک شناسی. ج 1 و 3. چاپ چهارم. تهران: امیرکبیر.
- تسبیحی، محمدحسین. (1384). فهرست الفبایی نسخه های خطی کتابخانة گنج بخش. اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
- تتوی، عبدالشکور. (ف 1044 ق). انتخاب منتخب التواریخ. پاکستان:کتابخانة گنجبخش (لاهور). نمرة مسلسل: 3884. [نسخه خطی] تالیف 1084ق. تاریخ کتابت: 11 ق.
- جهانبخش، جویا. (1384). راهنمای تصحیح متون. تهران: مؤسسة نشر میراث مکتوب.
- داعی الاسلام، سید محمدعلی. (1362). فرهنگ نظام. تهران: دانش.
- دهخدا، علی اکبر. (1377). لغتنامه. تهران: مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
- زند وکیلی، محمدتقی و قاسمیان، مرضیه. (1400). «ورود زبان عربی به هند و بازتاب آن در شبه قاره». فصلنامة مطالعات شبه قارﺓ دانشگاه سیستان و بلوچستان. سال سیزدهم، شماره 40، ص 194-179.
- شمیسا، سیروس. (1373). کلیات سبک شناسی. چاپ دوم، تهران: فردوس.
- صادقی، علی اشرف و زندی مقدم، زهرا. (1394). فرهنگ املایی خط فارسی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
- صفا، ذبیح الله. (1370). تاریخ ادبیات در ایران. جلد 5. تهران: فردوس.
- صفرزایی، عبدالله و سرافرازی، عباس. (1394). «تاثیر تاریخنگاری ایرانی بر گونههای تاریخ نویسی تیموریان هند». فصلنامة مطالعات شبه قارﺓ دانشگاه سیستان و بلوچستان. سال هفتم، شماره 22،ص 48-25.
- فتوحی، محمود. (1390). سبکشناسی نظریهها، رویکردها و روشها. تهران: سخن.
- مایل هروی، نجیب. (1379). تاریخ نسخهپردازی و تصحیح انتقادی نسخههای خطی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- مبارک، شیخ ابوالفضل. (1385). اکبرنامه (تاریخ گورکانیان هند). تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
- منزوی، احمد. (1374). فهرستوارة کتابهای فارسی. جلد اول. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
- همدانی، رشیدالدین فضل الله. (1373). جامعالتواریخ. تصحیح محمد روشن و مصطفی موسوی. تهران: البرز.