نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین علیقلی‌زاده ¹
• حمید پولادی ²

¹ گروه ادبیات فارسی و زبان انگلیسی، مرکز آموزش‌های عمومی، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران.

² گروه آموزشی زبانهای خارجی و دروس عمومی، دانشکدۀ صنایع و مدیریت، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.

چکیده

با وجود نگارش فرهنگ‌های لغات متعدد در زبان فارسی، همچنان واژه‌ها و اصطلاحات فارسی زیادی هست که از دید فرهنگ‌نویسان مغفول مانده یا شکل‌هایی از آنها ثبت نشده است. اخیراً با مطالعۀ منابع مختلف فارسی و تهیۀ پیکره‌های غنی، تلاش‌هایی برای گردآوری و ثبت واژه‎های ازدست‌رفته صورت گرفته و تا حدودی جبران شده، ولی همچنان این مشکل به‌شکل مطلوب حل نشده است. کتاب آداب‌الحرب و الشجاعه یکی از آثار ارزشمند فارسی است که هم از نظر قدمت و هم از نظر دارا بودن واژه‌های عمومی و اصطلاحات تخصصی نظامی دارای اعتبار زیادی است که بسیاری از این واژه‌ها گردآوری و ثبت نشده و ثبت آنها از نظر فرهنگ‌نویسی اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین به دلیل تخصصی بودن این کتاب در حوزۀ نظامی، پژوهش در این موضوع از اهمیت شایانی برخوردار است، ولی به دلیل گستردگی اصطلاحات نظامی و ابعاد مختلف آن در این کتاب، پژوهش در همۀ این ابعاد کاری دشوار و زمانبر است؛ بنابراین در این پژوهش فقط واژه‌های نظامی مربوط به انواع پیکان و گرز که از فرهنگ‌های لغات فوت شده است، برای اولین بار بررسی و معرفی می‌شوند. روش کار مطالعۀ کتاب آداب‌الحرب و استخراج واژه‌های مورد بحث، سپس جستجوی آنها در فرهنگ‌های لغات معتبر فارسی است تا روشن شود که هیچ‌یک از آنها در این فرهنگ‌ها نیامده است. نتیجۀ این پژوهش حکایت از آن دارد که سیزده اصطلاح نظامی در این موضوع هست که تاکنون در هیچ فرهنگ لغتی ثبت نشده و در این پژوهش برای نخستین بار است که این واژه‌ها و اصطلاحات معرفی شده است.

کلیدواژه‌ها

• فخر مدبر
• آداب الحرب و الشجاعه
• فرهنگ لغت
• واژه و اصطلاح نظامی
• جنگ‌افزار

عنوان مقاله [English]

A study of lost military words and terms from dictionaries based on Adab-al-Harb va Al-shaja’ah (types of arrowheads and Maces)

نویسندگان [English]

• Hossein Aligholizadeh ¹
• Hamid Pooladi ²

¹ Department of Persian Literature and the English Language, General Teaching Center, K. N. Toosi University of Technology, Tehran, Iran.

² Department of foreign languages and General teachings, Faculty of Industry and Management, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran.

چکیده [English]

Despite the writing of various dictionaries in the Persian language, there are still many Persian words that have been overlooked by lexicographers or some forms of them have not been recorded. Recently, with the study of various Persian sources and the preparation of rich corpora, attempts have been made to record the lost words and to some extent compensate, but still this problem has not been solved properly. The Adab al-Harb va al-Shaja’ah is one of the valuable Persian works that has a great reputation both in terms of antiquity and having general words and military terms that many of these words has not been registered. Also, due to the specialization of this book in the military subject, research in this subject is of great importance; However, due to the wide range of military terms and their various dimensions in this book, it is not possible to research in all these dimensions; Therefore, in this study, only military words that related to the types of arrowheads and Maces are recorded and introduced for the first time. The method is to study this book and extract related words, and the next step is to search in Persian dictionaries to make it clear that these words have not been previously recorded in any of them. The result of this research indicates that there are thirteen military terms that have not been recorded in any dictionaries so far, and this paper is the first that records and registers these terms.

کلیدواژه‌ها [English]

• Fakhr Modabber
• Adab al-Harb Va al-Shaja’ah
• Dictionary
• Military word and Term
• Weapon