نشریه نثر پژوهی ادب فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان،نثر فارسی Journal of Prose Studies in Persian Literature

سیر تحوّل زیبایی‌شناسی نثر مرسل در برونۀ زبان با تأکید بر علوم بیان و بدیع

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه خوارزمی

چکیده

هر چند زیباییِ نثر مرسل مبتنی بر درونة زبان است امّا صناعات ادبی نیز نقشِ جمال‌شناسی ویژه‌ای در آن دارند. کیفیّت و کمیّت بهره‌مندی از آن موجب تحولات تدریجیِ زیبایی‌شناسیِ نثر فارسی شده است. هدف مقالۀ حاضر این است تا سیر تحوّل مؤلّفه‌های زیبایی‌شناسی نثر مرسل را در برونۀ زبان اندازه‌گیری کند و به این پرسش پاسخ بدهد که چگونه فراوانیِ این مؤلّفه‌ها به تدریج برونۀ زبان را زینت بخشیده و از زیبایی‌های درونۀ زبان کاسته تا شرایط برای ظهور نثر فنی آماده گردد؟ برای دستیابی به این هدف، چهار اثر: مقدمة شاهنامة ابومنصوری، تاریخ بلعمی، تاریخ سیستان و نوروزنامه به روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات سبک-شناسی بررسی شده‌اند و مؤلّفه‌های زیبایی‌شناسیِ برونۀ زبان در این آثار استخراج گردیده‌اند. برای نشان دادن خط سیر تحوّلات ادبیِ زبان فارسی، چهار اثر با هم مقایسه شده‌اند. نتایج بیانگر آن است که در آغاز صناعات ادبی در این متون بسآمد پایینی دارند و کاربردشان به‌گونه‌ای است که هم خودْ به زیباییِ نثر کمک کرده، هم ساختارِ جمله‌ها را تحت تأثیرِ جمال‌شناسیِ خود قرار داده‌اند و با تلاقیِ علم معانی، بیان و بدیع قدرت هنریِ بیشتری بدان آثار بخشیده‌اند؛ امّا به مرور زمان بر تعداد آرایه‌های ادبی افزوده‌شده و تأثیر عمیقی بر تقویت برونۀ زبان گذاشته‌ و با گسستن رابطۀ آنها با علم معانی از قدرت درونۀ زبان نیز کاسته شده است؛ به گونه‌ای که شرایط برای ظهور نثر فنی مهیّا شده‌ و به شکل معناداری نگرش هنری ایرانیان را تغییر داده‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Aesthetic Development of Mersel's Prose Aesthetics Outside the Language

نویسنده [English]

  • mohsen vesaghati jalal
دانشگاه خوارزمی
چکیده [English]

. Although the beauty of Mursal's prose is based on the content of language, literary industries also have a special role in aesthetics. The quality and quantity of its use has led to gradual changes in the aesthetics of Persian prose. The purpose of this article is to measure the evolution of the aesthetic components of Mursal's prose outside the language and to answer the question of how the abundance of these components gradually adorns the outside of the language and the inner beauties. Reduced language to prepare the conditions for the emergence of technical prose? To achieve this goal, four works: Introduction to Abu Mansouri Shahnameh, History of Balami, History of Sistan and Nowruznameh have been studied in a descriptive-analytical method based on stylistic studies and extra-linguistic aesthetic components have been extracted in these works. ‌اند. To show the trajectory of literary developments in the Persian language, four works have been compared. The results indicate that in the beginning, literary industries have a low frequency in these texts and their use is such that they themselves have contributed to the beauty of prose, as well as the structure of sentences have influenced their aesthetics and with The intersection of semantics, expression and novelty has given it more artistic power; But over time, the number of literary arrays has increased and has had a profound effect on the external reinforcement of language.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mersel prose
  • Extravaganza
  • Aesthetics
  • Literary possibilities
  1. فهرست منابع

    1. ایگلتون، تری. (1395). پیش درآمدی بر نظریۀ ادبی. ترجمۀ عباس مخبر. چاپ نهم. تهران: نشر مرکز.
    2. بلعمی، ابوعلی.(1383). تاریخ بلعمی. تصحیح محمّد تقی بهار. چاپ سوم. تهران: زوّار.
    3. بهار، محمّد تقی. (1381). سبک شناسی نثر، جلد دوم. چاپ هفتم. تهران: انتشارات زوار.
    4. بی­نام. (1366). تاریخ سیستان. تصحیح: محمّد تقی بهار. تهران: انتشارات پدیدۀ خاور.
    5. بی­نام. (1349). مقدمۀ شاهنامۀ ابومنصوری. تصحیح محمّد قزوینی. منقول در فردوسی و شاهنامۀ او. تهران: انجمن آثار ملی.
    6. دهقانی، محمّد. (1394). ترجمۀ تفسیر طبری. تهران: نشر نی.
    7. جرجانی، عبدالقاهر.(1368). دلایل الاعجاز فی­القرآن. ترجمۀ محمّد رادمنش. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
    8. حق­شناس، علی محمّد. (1383). «شعر، نظم، نثر، سه گونۀ ادبی». مطالعات و تحقیقات ادبی دانشگاه تربیت معلم. سال اول، شمارۀ 1، صص51-27.
    9. حق­شناس، علی محمّد. (1383). «آزادی و رهایی در زبان و ادبیات». فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات ادبی دانشگاه تربیت معلم. ش3و4، پاییز و زمستان 1383، صص58-39
    10. خیّام، عمر. (1312). نوروزنامه. تصحیح مجتبی مینوی. تهران: کتابخانۀ کاوه.
    11. شفیعی­کدکنی، محمّد­رضا. (1385). صور خیال در شعر فارسی. چاپ دهم. تهران: انتشارات آگاه.
    12. شفیعی­کدکنی، محمّدرضا. (1391). رستاخیز کلمات. چاپ چهاردهم. تهران: انتشارات آگاه.
    13. صفوی، کوروش. (1379).  از زبان­شناسی به ادبیّات. جلد یکم. چاپ سوم. تهران: انتشارات سورۀ مهر.
    14. عمارتی مقدّم، داوود. (1387). «رده­بندی صناعات بدیعی در سنت رتوریکی و دستوری کلاسیک غرب». نقد ادبی. شمارۀ3. صص108-89.
    15. فتوحی، محمود. (1385). بلاغت تصویر. تهران: انتشارات سخن.
    16. ناتل خانلری، پرویز. (1391). تاریخ زبان فارسی. تهران: فرهنگ نشر نو.
    17. وحیدیان کامیار، تقی. (1387). بدیع از دیدگاه زیبایی­شناسی. تهران: انتشارات سمت.