نشریه نثر پژوهی ادب فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان،نثر فارسی Journal of Prose Studies in Persian Literature

«دوراهی اجتماعی» و کاربرد آن در آموزه های فردی گلستان سعدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده زبان و ادبیات، دانشکاه یزد، یزد، ایران

2 دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

این مقاله به بررسی مقوله‌ای خاص از گرایش‌های فردگرایانه – با نام دوراهی اجتماعی- در خلال آموزه‌های فردی گلستان سعدی پرداخته است. دوراهی اجتماعی مقوله‌ای از گرایش‌های فردگرایانه است که به نوعی خاص از تعارض سودمندی فردی و جمعی اشاره می‌کند؛ به نوعی که در آن نفع فردی بسیار چشمگیر است، اما اگر بیشتر افراد نفع جمعی را نادیده بگیرند و خودمدارانه رفتار کنند، فاجعه‌ای اجتماعی رقم خواهد خورد. به ویژه، اگر انتخاب آن افراد با توجه به موقعیت و نقش آن‌ها در جامعه تأثیر بسزایی در سرنوشت کل جامعه داشته باشد. سعدی برای تبیین برخی آموزه‌های فردی در حکایات گلستان از مقولۀ دوراهی اجتماعی استفاده کرده است؛ به طوری‌که به طور واضح، مخاطبان آموزۀ خود را از قرار گرفتن بر سر دوراهی اجتماعی آگاه و آن‌ها را به برگزیدن نفع جمعی -به دلیل تأثیر زیاد تصمیمشان بر سرنوشت جامعه- توصیه کرده است. در این مقاله پس از طبقه‌بندی مخاطب سعدی در آموزه‌هایش، استخراج آموزه و بررسی حکایت‌هایی که دوراهی اجتماعی در آن‌ها دیده می‌شود، خطاب سعدی در هر حکایت با ذکر دوراهی اجتماعی مقابل آن‌ها تحلیل شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

"Social dilemma" and its application in Golestan Saadi's individual doctrine

نویسندگان [English]

  • Maryam Rahimi 1
  • Kazem Mohtadiani 2
  • Mohammadreza Najarian 1
  • Seyed mahmood Elhambakhsh 2
1 Faculty of Language and Literature, Yazd University, Yazd, Iran
2 Faculty of Language and Literature, Yazd University, Yazd, Iran
چکیده [English]

This article examines a specific category of individualistic tendencies - called social dilemma - during Golestan Saadi's individual teachings. Social dilemma is a category of individualistic tendencies that refers to a specific type of conflict between individual and collective utility; In a way where individual benefit is very impressive, but if most people ignore the collective benefit and behave selfishly, a social disaster will occur. Especially, if the choice of those people has a significant impact on the fate of the whole society according to their position and role in the society. Saadi has used the category of social dilemma to explain some individual teachings in Golestan stories; So that, clearly, the audience of his teaching is aware of being at a social crossroads and advised them to choose the collective benefit - due to the great impact of their decision on the fate of the society. In this article, after classifying the audience of Saadi in his teachings, extracting the teachings and examining the anecdotes in which a social dilemma can be seen, Saadi's address in each anecdote has been analyzed by mentioning the social dilemma in front of them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Individualism
  • social dilemma
  • didactic literature
  • Saadi
  • Golestan

مراجع

  1. فهرست منابع

    الف.منابع فارسی

    1. آرگایل، مایکل. (1383). روانشناسی شادی. ترجمه: حمید طاهر نشاط دوست، مسعود گوهری، حسن چالاهنگ، فاطمه بهرامی، اصفهان: جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان.
    2. احمدوند، محمد، شماعی، مهسا و معینی فرد، بهناز. (1397). «آموزه­های فردی سبک زندگی: سبک زندگی از دیدگاه سعدی در گلستان». نشریۀ رشد آموزش علوم اجتماعی. (77)، صص 45-41.
    3. احمدی، اسلام. (1387). تربیت اجتماعی از دیدگاه سعدی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
    4. جوادی یگانه، محمدرضا و هاشمی، سید ضیاء. (1387). «نگاهی جدید به مناقشه فردگرایی و جمع­گرایی در جامعه­شناسی». نشریۀ مطالعات جامعه­شناختی. (33)، صص162-131.
    5. حسنی، سعدالله. (1390). نقش باورهای دینی در اصلاح فرد و جامعه. تهران: موسسه بوستان کتاب.
    6. خطیبی، حسین. (1375). فن نثر در ادب فارسی. تهران: زوار.
    7. ذوالفقاری، حسن. (1396). از گلستان من ببر ورقی هفت گفتار در آثار سعدی. تهران: نشر خاموش.
    8. روشه، گی. (1394). جامعه­شناسی تالکوت تا پارسونز. ترجمه: عبدالحسین نیک­گهر. تهران: نشر نی.
    9. سعدی، مصلح­الدین. (1374). کلیات. تصحیح محمدعلی فروغی. تهران: ققنوس.
    10. سعدی، مصلح­الدین.  (1373). گلستان. تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی. تهران: خوارزمی.
    11. سوپرات، من. (1384). نگرش اجتماعی سعدی در گلستان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
    12. شریف چوهدری، محمد. (1375). «پندآموزی سعدی در تربیت دینی و ادب اجتماعی». نشریۀ نامۀ پارسی. (2) صص55-88.
    13. فریدمن، میلتون و فریدمن، رز. (1367). آزادی انتخاب. ترجمه: حسین حکیم­زاده جهرمی. تهران: پارسی.
    14. فون هایک، فریدریش آگوست. (1394). فردگرایی و نظم اقتصادی. ترجمه: محسن رنجبر. تهران: مرکز.
    15. کتابی، احمد(1396). سعدی و مسائل اجتماعی. تهران: اطلاعات.
    16. کلمن، جیمز. (1377). بنیادهای نظریۀ اجتماعی. ترجمه: منوچهر صبوری کاشانی. تهران: نشر نی.
    17. محمدیان، عباس و رجبی، مسلم. (1394). «پیوند عمیق گلستان سعدی با آموزه­های اخلاقی-تربیتی». مجموعه مقاله­های دهمین همایش بین­المللی ترویج زبان و ادب فارسی. اردبیل: دانشگاه محقق اردبیلی (76) صص 51-47.
    18. معبودی، زهرا. (1385). جامعه­شناسی در آثار سعدی. تهران: تیرگان.
    19. میلانی، عباس و میرزازاده مریم. (1399). انسان­گرایی در سعدی. تهران: زمستان.
    20. وافی، زهره(1399).  بررسی آثار سعدی از منظر اجتماعی. تهران: اروانه.

     

     

    ب.منابع لاتین

    1. Foddy, M. & M. Smithson & S. Schneider & M. Hogg (Eds.) (1999). Resolving Social Dilemmas. Dynamic, Structural and Intergroup Aspects. Philadelphia, PA.: Psychology Press.
    2. Harsanyi, J. C. (1998) "Advances in Understanding Rational Behavior". In: Elster, J. (ed.) Rational Choice. Oxford: Basil Blackwell.
    3. Kollock, P. (1998). "Social dilemmas: The anatomy of cooperation". Annual Review of Sociology. Vol: 24, Pp. 182-214.
    4. Linderberg, S. (2002). "Social rationality and the new name of our section". The Agora Online (Newsletter of Rationality and Society Section of the American Sociological Association and the Research Committee on Rational Choice of the International Sociological Association). Vol: 11, Issue: 1, Pp. 1-3.
    5. Reber, S. (1995). Social Dilemma. In: The Penguin Dictionary of Psychology.
    6. Simon, H. (1982). Models of bounded rationality. Cambridge: MIT Press.
    7. Voss, T. (2001). "Is there an alternative to "rational choice"?". The Agora Online (Newsletter of Rationality and Society Section of the American Sociological Association and the Research Committee on Rational Choice of the International Sociological Association). Vol: 9, Issue: 2, Pp. 1-2.
نثرپژوهی ادب فارسی
دوره 26، شماره 54
دی 1402
صفحه 169-201

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار