نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سجاد جلالوند ¹
• محمدرضا حسنی جلیلیان ²
• قاسم صحرایی ²

¹ دانشجوی دکتری دانشگاه لرستان

² گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ملی لرستان، خرم آباد ، لرستان، ایران

چکیده

چکیده
نظریۀ یادگیری، یکی از مهم‌ترین نظریه‌های علم روان‌شناسی اجتماعی است که با الگوهای مختلف به بررسی نگرش‌ها، شناخت‌ها و قضاوت افراد می‌پردازد. کارل هاولند در این زمینه با تأکید بر دو عامل تحریک‌پذیری و پاسخ، معتقد به تغییر نگرش در سه مرحلۀ توجه، درک و پذیرش در جریان یادگیری است. از میان متون تعلیمی ادب عرفانی، بسیاری از حکایات کتاب اسرارالتوحید، تغییر نگرش افراد را به واسطه کردار و گفتار ابوسعید ابوالخیر گزارش می‌کند. مسأله این تحقیق چگونگی تأثیرگذاری و تغییر نگرش مریدان و مخالفان شیخ بر اساس نظریه هاولند است. از این رو برخی از حکایات این اثر بر بنیاد این نظریه بررسی و تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بر مبنای نظریۀ هاولند، مهم‌ترین عامل تغییر نگرش در اسرارالتوحید، عامل فرستندۀ پیام (ابوسعید) است که به دلیل برخورداری از ویژ-گی‌هایی چون غیب‌گویی و ذهن‌خوانی و سخن گفتن قاطعانه، مضامین رایج تصوف را به صورت یک جانبه و از طریق اعمال، گفتگو و اشاره به مخاطبان منتقل کرده است. مخاطبان یا گیرندگان پیام در اسرارالتوحید (مردم بی‌سواد، دانشمندان) دیدگاه‌های موافق یا مخالف با پیام دارند به همین سبب زمینۀ انتقال پیام‌ها در بستر مخالفت و انکار یا موافقت و همدلی است.

کلیدواژه‌ها

• تغییر نگرش
• هاولند
• اسرارالتوحید

موضوعات

• کاربرد رویکردهای نقد ادبی در متون نثر فارسی

عنوان مقاله [English]

A Study of Social Psychology in Asrār al-Tawḥīd (with an Emphasis on Carl Hovland's Attitude Change Model)

نویسندگان [English]

• sajad jalalvand ¹
• Mohammad Reza Hasani Jalilian ²
• Ghasem Sahrai ²

¹ lorstan

² Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan National University, Khorram Abad, Lorestan, Iran

چکیده [English]

Social psychology is a science that investigates the interpersonal communications of an individual in the society. As one of the most important theories of this science, learning theory examines the attitudes, cognitions and judgments of individuals with different models. Laying emphasis on two factors of stimulability and response in this regard, Carl Hovland believes in changing attitudes in the three stages of attention, comprehension and acceptance during learning. In Persian literature, especially in didactic and mystical literature, the manifestation of such stages can be seen in abundance due to the educational nature of these works. Asrār al-tawḥīd by Muhammad ibn Monavvar, who narrates the deeds, words, and thoughts of Abū-Sa'īd Abul-Khayr, is considered one of the mystical works with educational and social aspects, indicating the way of communication and interaction between the followed and the followers (disciples) on the basis of Carl Hovland's theory as well as the circumstances of effectiveness and a change of attitudes during his time. Therefore, through the use of descriptive method, some of the anecdotes of this work, which represent the method of communication between the followed and the followers (disciples) and a change of attitude, have been investigated and analyzed on the basis of Carl Hovland's theory. Based on the mentioned theory, the results revealed that in reading the anecdotes of the Asrār al-tawḥīd, the most important factor in changing attitudes in Asrār al-tawḥīd is the messenger and the most important sender of the message is Abū-Sa'īd, who conveys the common themes of Sufism

کلیدواژه‌ها [English]

• Attitude
• Carl Hovland
• Asrār al-tawḥīd