نشریه نثر پژوهی ادب فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان،نثر فارسی Journal of Prose Studies in Persian Literature

بررسی گفتمان آموزشی داستان لبخند انار هوشنگ مرادی کرمانی بر مبنای نظریّة ایدئولوژی آلتوسر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه گیلان

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه گیلان

چکیده

جامعه­شناسی ساخت­گرا از­ رویکردهای نقد ادبی معاصر است که به بازتاب ساختارهای اجتماعی در اثر ادبی توجه دارد. به عقیدة لویی آلتوسر (Louis Althusser) جامعه­شناس ساخت­گرا، فرآیند حفظ قدرت در دورة ماقبل مدرن، از طریق دستگاه­های سرکوب­گر (Suppressive apparatuses) صورت می­پذیرفت که در دورة مدرن، به­صورت نامحسوس و ایدئولوژیکی از طریق دستگاه­های ایدئولوژیک(Ideological ­apparatuses) همچون آموزش(خصوصاً مدرسه) تحقّق می­یابد. در پژوهش حاضر بر اساس دیدگاه آلتوسر، با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی عملکرد دستگاه ایدئولوژیک مدرسه در داستان ­لبخند انار هوشنگ مرادی کرمانی پرداخته می­شود که ترسیم­کنندة دو گفتمان آموزشی سنّتی و مدرن است. باور به مطلوب بودن روش­های رفتاری خشونت­آمیز به­عنوان روشی کارآمد در امر تعلیم و تربیّت دانش‌آموزان، همچون یک باور ایدئولوژیکی حاکم در گفتمان آموزشی سنتّی داستان لبخند انار، نمود می­یابد که از شیوة سنّتی سرکوب­گرانه، به شکل ایدئولوژیک در لایه­های مدرن آن تغییر ماهیّت می­دهد. با بررسی نوع و نحوة عملکرد عناصر مربوط به این دو گفتمان سنّتی و مدرن از دیدگاه آلتوسری، این فرآیند به مثابة روند تغییر شیوه­های حفظ قدرت در دوره­های  ماقبل مدرن و مدرن شناخته می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Didactic Discourse in Houshang Moradi Kermani’s Story “The Smile of Pomegranate", based on Althusser's Theory of Ideology

نویسندگان [English]

  • Ali Safaee 1
  • Elham Kargar 2
1 Associate Professor, University of Guilan
2 MA in Persian Language and Literature, University of Guilan
چکیده [English]

Constructivist sociology is one of the contemporary literary criticism approaches that focus on the reflection of the social structures in the literary works. According to constructivist Louis Althusser, the process of maintaining power in pre-modern era was applied by suppressive apparatuses; and in the modern era it is fulfilled through ideological apparatus as education (especially at schools). This study examines the performance of ideological apparatus of school in “The Smile of Pomegranate", a story by Houshang Moradi Kermani which portrays the two discourses of traditional and modern educational system. Belief in the desirability of violent attitude as an efficient means of education appears as an ideology in the traditional discourse of education in this story, and the suppressive method transforms into a modern ideological method in its modern layers. By examining the type and the function of elements related to these traditional and modern discourses, in the Althusserian view, the process is identified as the changing process of maintaining power in pre-modern and modern periods. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constructivist sociology
  • Althusser
  • Ideology
  • Houshang Moradi Kermani
  • The Smile of Pomegranate

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار