نشریه نثر پژوهی ادب فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان،نثر فارسی Journal of Prose Studies in Persian Literature

سیمای عرفانی پیامبر (ص) در متون ادبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی. دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

سیمایی­که از پیامبر عظیم­الشّأن اسلام در متون ادبی پارسی ترسیم­گشته، بسیار متعالی و منحصربه فرد بوده­است. همواره تلاش­شده تا با استعانت از روایات تاریخی- مذهبی، بخشی از بزرگواری­ها و برجستگی­های فکری-اخلاقی ایشان بیان­گردد. در کنار سیمای تاریخی پیامبر (ص) که بیانگر زندگی تاریخی ایشان است، مطالبی در متون ادبی روایت گردیده که بن­مایة­ تاریخی و حقیقی ندارد؛ بلکه بیانگر خصوصیاتی است که با مبحث عرفانی «حقیقت­محمّدیه» همسو و همسان است.
حقیقت­محمّدیه که درحقیقت اشاره به نور نخستین دارد، در مقطعی خاص بر پیامبر اسلام اطلاق­شده است. این فرآیند موجب شکل­گیری مباحث و مسائلی پیرامون شخصیت ایشان شده که در این پژوهش، سیمای عرفانی پیامبر نامیده­می­شود که در برابر سیمای تاریخی و حقیقی ایشان، مبیّن مباحثی نظیر نخستین مخلوق، واسطة فیض، غایت آفرینش و ... شده که از خصوصیات اصلی حقیقت­محمدیّه است.
در این پژوهش بر­آن­هستیم تا با دسته­بندی خصوصیات مطرح شده برای پیامبر ،آن­چه را که در حقیقت بیانگر حقیقت­محمدیّه است از سایر خصوصیات پیامبر که ریشة تاریخی دارد، متمایز کنیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mystical Portrait of Prophet Mohammad in Literary Texts

نویسندگان [English]

  • Behrouz Roumiani 1
  • Masoumeh Bakhshiadeh 2
1 Assistant Professor, Islamic Azad University of Zahedan
2 PhD Student of Persian Language and Literature, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

The great prophet of Islam has always been portrayed uniquely and in an elevated manner. There has always been an attempt to express his nobility and mental and moral magnificence with the help of historical-religious narratives. Along with the historical image of the Prophet which deals with his actual life, there are some baseless, untrue, and non-historical materials in literary texts that seem to be more in line with the mystical subject of “Haghighat-e Mohammadiyeh” (Truth of Mohammad)”.
Haghighat-e Mohammadieh which, in fact, points to the first light, was applied to the Prophet in a specific period. The process formed a series of arguments regarding his character; issues such as the first creature, the medium of God’s grace, the aim of creation, etc. which, in this study, are called the mystical portrays of the Prophet and are contrasted with his historical and real image.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prophet of Islam
  • Mohammad's true image
  • Mohammad's mystical portrait
  • Haghighat-e Mohammadieh
  • Islamic mysticism