نشریه نثر پژوهی ادب فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان،نثر فارسی Journal of Prose Studies in Persian Literature

شگردهای عطار در باورپذیرکردن رئالیسم‌جادویی حکایات تذکره‌الاولیاء

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

*دانش آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد *مدرس مدعو گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

زمینه: اصطلاح رئالیسم‌جادویی برای نخستین بار در قرن بیستم و در توصیف سبک نقاشی پست اکسپرسیونیسم به‌کاررفت. سپس نویسندگان، تحت تأثیر مفاهیم نظری مطرح‌شده پیرامون این اصطلاح قرار‌گرفتند و از آن به عنوان تکنیکی در بیان داستان سود‌جستند. این تکنیک، مبتنی بر تلفیق واقعیت و عناصر فراواقعی و جادویی است، اما شیوۀ بیان نویسندگان این مکتب به گونه‌ای است که عناصر شگفت و فراواقعی موجود در داستان‌های این سبک، به صورت باورپذیر و طبیعی در کنار عناصر واقعی جلوه‌گر شده‌است. عطار نیز مانند نویسندگان رئالیسم‌جادویی از شگردهای حکایت‌گری خود در جهت باور‌پذیر‌کردن وقایع جادویی و شگفت‌انگیز تذکره‌الاولیاء استفاده‌کرده‌‎است. 
روش: در این مقاله با روش توصیفی_ تحلیلی، شگردها و شیوۀ بیان عطار در باورپذیر‌کردن حکایات رئالیسم‌جادویی تذکره‌الاولیاء مورد بررسی قرار‌گرفته و وجوه شباهت آن با نویسندگان این سبک بیان‌گردیده و مشخص‌شده عطار از شگردهای حکایت‌گری خود در جهت باورپذیر‌کردن وقایع فراواقعی و شگفت انگیز تذکره‌الاولیاء استفاده کرده‌است.
یافته­ ها: عطار با به کار بردن شگردهایی چون لحن عادی با زبان جادویی، زاویۀ‌دید دانای کل، حضور شاهد ( شاهدان) در صحنۀ وقوع کرامات، توصیف جزئیات، آشنایی‌زدایی، واقعی‌شدن کنایات و غلو و اغراق،  امر شگفت را در حکایات تذکره‌الاولیاء خلق‌کرده و یا از این طرق درصد شگفتی پدیده‌های جادویی را افزایش داده‌است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Attar’s Techniques in Enhancing the Believability of Magical Realism in the Tales of Tazkirat al-Awliya

نویسنده [English]

  • Elham Ganj Karimi
* Ph.D. in Persian language and literature, Ferdowsi University of Mashhad * Invited lecturer of Persian language and literature department of Shahid Bahonar University of Kerman
چکیده [English]

Purpose: The term magical realism was first introduced in the 20th century to describe the style of post-expressionist painting. Subsequently, writers were influenced by the theoretical concepts associated with this term and employed it as a storytelling technique. This technique is based on the fusion of reality with surreal and magical elements. However, the narrative style of authors in this school ensures that the extraordinary and surreal elements within their stories appear believable and naturally integrated with real-world components. Similarly, Attar, like authors of magical realism, utilized his storytelling methods to enhance the believability of the magical and astonishing events in Tazkirat al-Awliya.
Method and Research: This study employs a descriptive-analytical approach to examine Attar’s techniques and narrative style in making the magical realist tales of Tazkirat al-Awliya believable. It also explores the similarities between Attar’s methods and those of magical realist writers.
Findings and Conclusions: The findings reveal that Attar utilized various storytelling techniques to render the extraordinary and surreal events in Tazkirat al-Awliya believable. By employing techniques such as a natural tone imbued with magical language, an omniscient point of view, the presence of witnesses at miraculous events, detailed descriptions, defamiliarization, literalization of metaphors, and the use of hyperbole and exaggeration, Attar either created a sense of wonder in his tales or amplified the magical quality of these phenomena.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Magical realism
  • Tazkirat al-Awliya
  • mystical tales
  • believability
  1. فهرست منابع

    الف. منابع فارسی

    1. احمدی، بابک. (1379). چهارگزارش از تذکره الاولیاء. تهران: نشر مرکز.
    2. باورز، مگی‌آن. (1390). رئالیسم جادویی. ترجمۀ مؤسسه خط ممتد اندیشه. تهران: انتشارات نشانه.
    3. پارسی‌نژاد، کامران.(1382). «مبانی و ساختار رئالیسم جادویی». ادبیات داستانی. شمارۀ 67 و 66 . صص 9-5 .
    4. پارسی‌نژاد،کامران. ( 1387). هویت‌شناسی ادبیات و نحله‌های ادبی معاصر. تهران: انتشارات کانون اندیشه جوان.
    5. خزاعی‌فر، علی. (1387). «رئالیسم‌جادویی در تذکره الاولیا». نامۀ فرهنگستان. شمارة ۷. صص 6- 21.
    6. زرین‌کوب، عبد‌الحسین. (1388). جست و جوی تصوف در ایرانتهران: امیرکبیر.
    7. سناپور، حسین.(1387). جادوهای داستان (چهار جستار داستان نویسی). تهران: نشر چشمه.
    8. صفری، جهانگیر و ایمانیان، حسین و شمسی، حسین.(1390). «پیوند متون عرفانی با رئالیسم جادویی». مطالعات عرفانی. شماره 14. صص122-105.
    9. عطارنیشابوری، فرید‌الدین. (1391). تذکره‌الاولیاء. تصحیح محمد استعلامی. چاپ بیست و سوم. تهران: انتشارات زوّار.
    10. علوی‌مقدم، محمد و اشرف‌زاده، رضا. (1384). معانی و بیان. تهران: انتشارات سمت.
    11. فولادی، علیرضا.(1387). زبان عرفان. تهران: انتشارات فراگفت.
    12. کسیخان، حمید‌رضا.(1390). «بررسی تطبیقی مؤلفه های رئالیسم‌جادویی در طبل حلبی از گونترگراس و یک صد سال تنهایی از گابریل گارسیا مارکز». دو فصلنامة علمی پژوهشی زبان پژوهی دانشگاه الزهرا (س). سال دوم، شمارة 4. صص 126-105.
    13. گارسیا مارکز، گابریل.(1384). صد سال تنهایی. ترجمه کیومرث پارسای. چاپ پنجم.تهران: انتشارات آریابان.
    14. منیدوزا، پلینیو.(1382). جادوگری از شهر ماکوندا. ترجمة محمد رضا اینانلو. تهران: انتشارات روزگار.
    15. میرصادقی، جمال و میمنت.(1377). واژه نامۀ هنر داستان نویسی (فرهنگ‌تفصیلی اصطلاح‌های ادبیات داستانی). تهران: انتشارات کتاب مهناز.
    16. نیکوبخت، ناصر و رامین‌نیا، مریم.(1384). «بررسی رئالیسم‌جادویی و تحلیل رمان اهل غرق». فصلنامة پژوهش‌های ادبی. شمارة 8 . صص154-139.