نشریه نثر پژوهی ادب فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان،نثر فارسی Journal of Prose Studies in Persian Literature

بررسی لایۀ نحوی نامۀ 45 منشآت قائم‌مقام فراهانی بر اساس نظریّۀ سبک‌شناسی لایه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بجنورد

2 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بجنورد

چکیده

ساختار جملات و چیدمان واژگان در کنار یک‌دیگر، نمایندۀ سبک نحوی یک مؤلّفه است که در تبیین و آشکارسازی سبک فردی نویسندگان تأثیر به‌سزایی دارد. شناخت سبک فردی هر نویسنده‌ای می‌تواند در فهم درون‌مایۀ متن و درک شخصیّت نویسنده و ویژگی‌های فردی او کمک شایانی به مخاطب داشته ‌باشد. قائم مقام فراهانی، یکی از بزرگ­ترین نویسنده­های عصر قاجار است که سبک فردی او در نگارش، وی را از نویسندگان عصر خود ممتاز می‌سازد. نویسندگان این پژوهش، با توجّه به الگو و نظریۀ سبک‌شناسی لایه‌ای و روشی مبتنی بر تحلیل گفتار، به بررسی لایۀ نحوی نامۀ «چهل و پنجم» منشآت قائم‌مقام فراهانی پرداخته­اند و سعی ورزیده‌اند که ارتباط معنا و لایۀ نحوی را در این متن مشخّص کنند و برای مخاطب آشکار سازند که مؤلّفه­های نحوی این نامه چه مواردی هستند و ساخت نحوی این متن، چه کمکی به درون­مایۀ آن داشته است. یافته‌های این پژوهش نشان‌داد قائم‌مقام با مواردی که در نامۀ خود بیان کرده، ارتباط نزدیکی داشته‌است و از منظر قدرت و اطمینان به اتّفاقات می‌نگرد و تنها جایی که از مسند قدرت پایین می‌آید، درمقابل ولیعهد و پادشاه می‌باشد و بسامد بالای استفاده از افعال مضارع و ماضی ساده و این مطلب که کنشگر‌ها نقش غیرقابل انکاری در این نامه دارند، مهر تأییدی بر یافته‌های این پژوهش می‌باشد. این پژوهش به مخاطبان کتاب منشآت کمک می‌کند تا به ارتباط بین چهارچوب‌های نحوی و معنایی آن پی­ببرند و می‌توان آن را پایه­ای دانست برای پی‌بردن به ایدئولوژی شخصی و گفتمان عصر قائم‌مقام فراهانی.
­­

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Syntactic Level of Letter 45 in Ghaem Magham Farahani’s Monsha’at Based on the Theory of Layer Stylistics

نویسندگان [English]

  • Omid Vahdanifar 1
  • Reza Yousefian 2
1 Associate Professor of Persian Language and Literature University of Bojnord
2 Master's student of Persian language and literature University of Bojnord
چکیده [English]

Introduction

The structure of sentences and the order of words are two representative factors of the syntactic style of an author which are highly useful in explaining his personal style. Understanding the personal style of each author can be very helpful for readers in understanding the themes of his/her texts, knowing the character of the author and identifying his/her personal characteristics. Ghaem Magham Farahani is one of the greatest writers of the Qajar period whose personal style distinguishes him from his contemporary writers.
 

Methodology

Using the approach and theory of layer stylistics and the method of discourse analysis, the researchers have undertaken the study of syntactic level of the 45th letter in Ghaem Magham Farahani’s Monasha’at. They have attempted to identify the connection between meaning and the syntactic level in this text, and to explain to the readers what the syntactic factors are in this letter and how the syntactic structure of the text helps its theme.

Discussion

One of the most famous literary figures in Qajar period is Ghaem Magham Farahani, the Grand Vizier to Mohammad Shah Qajar. Thanks to his talent, artistry, and dedication, Ghaem Magham managed to write about the issues of his time in his Monsha’at with the use of a colloquial language and a literary texture which is more often than not compared with Sa’di’s Gulistan, since like Sa’di’s masterpiece, it is full of Arabic words, anecdotes, and proverbs. When these factors are combined with folklore literature, the result is a pleasant, attractive and dynamic prose. In a word, “Ghaem Magham is the Sa’di of his time” (Shamisa, 2014: 282). In Ghaem Magham’s prose, one can distinguish three styles: simple, intermediate and complicated, which have been very common in the previous periods. The prose contains Quranic verses, religious fables and hadiths which are signs of prolixity in texts (Khatibi, 2007: 58). One can also find elements of conciseness in sentences and the avoidance of complexity which are manifestations of simple and straightforward style (Rastegar Fasaei, 2018: 243). However, the most frequent style used in his writings is the simple style which is a recreation of the ancient simple and straightforward prose (Rahimian, 2008: 12), since his texts are intended to be simple and devoid of complexities in style and meaning.
It is the aim of stylistics to study the characteristics of texts with the attention to different linguistic periods, and then analyze these characteristics in relation to the authors who have used them in their texts. Accordingly, by analyzing the works of a writer or a period, researchers of stylistics can reveal many aspects about the texts, such as the perspective of the author, the social condition of the period, the discourse of the age, the orientation of the writer, creativities or imitations in the style of the writer, the author’s ideology and the dominant ideology of the period. However, due to the high number of these stylistic characteristics in the texts, the researchers have divided them into 5 categories and study each category independently. These five levels are phonetic, lexical, syntactic, semantic and pragmatic levels. Each of these levels are again divided into several sublevels which eventually make up the meta-levels when combined with each other. Syntax is the study of the relationship between linguistic forms in sentences, structure, order, syntagmatic and paradigmatic levels. The analysis of the syntactic level makes the reader capable of discovering the relationship between the syntactic structure and the thematic structure of a text. Some of the issues discussed on this level are the structure of the sentences, the length of the sentences, the order of sentences, moods in adverbs, adjectives and verbs, the verb tenses, adjuncts, the use of Arabic words and expressions. The researchers have undertaken the analysis of these elements in letter number 45 of Monsha’at by Mirza Abol-Ghasem Farahani.
 

Conclusion

The structure of sentences and clauses and the order of words in any text are representatives of the grammatical and syntactic style of that text which eventually lead the reader or the researcher of the linguistic behaviors to identifying the personal style of the writer. The analysis of the items under study showed that there is a relationship between the syntactic principles and the themes of the text. In this research, we studied the length of the sentences and analyzed the relationship between sentences from different perspectives. The findings showed that short sentences are used more than long sentences in this letter, which means that Ghaem Magham has used them for accelerating the expression of his thoughts. Short sentences are proper vehicles for transferring the purpose of the writer to the audience; however, whenever necessary, the writer has used longer sentences to explain and describe more. Therefore, the high frequency of short and concise sentences with independent thoughts in each sentence is indicative of the preference of meaning over verbosity in the mind of the writer and, as mentioned before, accelerates the expression of meaning. From among the four types of links in the sentences of this letter, the two types of equivalent and intertwined are more frequent than the other two, dependent and independent links. The use of these links brings more coherence and stronger relationship between the parts of the text and their meaning. The study of moods in this letter led to identifying Ghaem Magham’s ideology and individual character. In this regard, the findings show that in verbs, the indicative mood are more frequently used than imperative and subjunctive moods. This delineates that the writer of the letter has intended to narrate the incidents and phenomena; therefore, it reveals Ghaem Magham’s certainty in his text. The study of the mood in adverbs show his close relationship with the incidents; while the study of the mood in adjectives show the writer’s tendency toward different factors and people which usually express his power and certainty.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stylistics
  • Layer stylistics
  • Ghaem Magham
  • Monsha’at
  • Syntax
  1. الف)منابع فارسی

    1. قرآن کریم.
    2. آرین‌پور، یحیی. (1372). از صبا تا نیما. تهران: زوّار.
    3. احمدی گیوی، حسن؛ حسن انوری. (1381). دستور زبان فارسی 1. تهران: فاطمی.
    4. اسدی، سمیه؛ ناصر علیزاده. (1396). «ساختار نحوی معارف بهاءولد بر اساس الگوی سبک‌شناسی لایه‌ای». متن‌شناسی ادب فارسی، دوره جدید، شماره4، پیاپی36، صص1-21.
    5. بهار، محمد تقی. (1381). سبک­شناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی. تهران: زوار.
    6. خطیبی، حسین. (1386). فنّ نثر در ادب پارسی. تهران: زوّار.
    7. درپر، مریم. (1392). سبک‌شناسی انتقادی - سبک‌شناسی نامه‌های غزالی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: علم.
    8. دشت‌بش، مرضیه؛ علی آهن‌چی. (1396). «بررسی لایه‌های نحوی و صدای شعر سهراب سپهری»، مطالعات زبانی و بلاغی، سال8، شماره16، صص111 – 134.
    9. رحیمیان، هرمز. (1387). ادوار نثر فارسی. تهران: سمت.
    10. رستگار فسایی، منصور. (1397). انواع نثر فارسی. تهران: سمت.
    11. زرقانی، سیدمهدی. (1388). تاریخ ادبی ایران و قلمرو زبان فارسی. تهران: سخن.
    12. زرینی، علی؛ حمید طاهری. (1401).«سبک‌شناسی لایۀ نحوی در داستان سمک عیار»، متن پژوهی ادبی. دوره26، شماره96، صص 289-313.
    13. زرینی، علی؛ حمید طاهری. (1400). «سبک‌شناسی لایه نحوی در داستان قِران حبشی»، کهن‌نامه ادب پارسی، سال12، شماره1، صص 161- 194.
    14. سارلی، ناصرقلی. (1387). زبان فارسی معیار. تهران: هرمس.
    15. شمیسا، سیروس. (1393). سبک‌شناسی نثر. تهران: میترا.
    16. علامی، ذوالفقار؛ رقیه موسوی. (1398). «بررسی نامه‌های رشید وطواط (لایه‌های آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی)»، مطالعات زبانی و بلاغی، سال10، شماره20، صص365- 388.
    17. فتوحی، محمود.(1392). سبک‌شناسی نظریه‌ها. رویکردها و روش‌ها. تهران: سخن.
    18. فراهانی، میرزا ابوالقاسم. (1373). منشآت قائم‌مقام فراهانی. به کوشش سید بدرالدین یغمایی. تهران: شرق.
    19. قوام، ابوالقاسم؛ مریم درپر. (1390). «سبک‌شناسی لایه‌ای: توصیف و تبیین بافتمند سبک نامه شماره یک غزالی در دولایه کاردبرد شناسی و نحو»، سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، پیاپی12، صص193-213.
    20. مولوی، جلال‌الدّین محمّدبن محمّد. (1400). شرح جامع مثنوی معنوی. شرح کریم زمانی، دفتر اوّل، تهران: اطلاعات.
    21. وحدانی‌فر، امید (1398). «سبک‌شناسی لایه نحوی مجلس پنجم از مجالس پنج‌گانه سعدی»، نثر ژوهی ادب فارسی، سال22، شماره 46، صص155-178.
    22. همایی، جلال‌الدین. (1370). فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران: امیرکبیر.

     

    ب) منابع انگلیسی

    1.Leech، G. N. and short، M. (1981). Style in fiction. London: longman.