نشریه نثر پژوهی ادب فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان،نثر فارسی Journal of Prose Studies in Persian Literature

روایت‌شناسی تطبیقیِ نور محمّدی در تاریخ سیستان و طباشیر‌الحکمۀ راز شیراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 Comparative Narrative of Noor Mohammadi in the History of Sistan and Tabashir al-Hikma Raz of Shiraz

2 شیراز

3 مدیر تحصیلات تکمیلی و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد فیروز آبادTahan

چکیده

یکی از کتاب‌های قابل توجّه دورۀ قاجار طباشیرالحکمۀ راز شیراز است که با رویکرد بازگشت ادبی و ساده‌نویسی خلق شده. هرچند این اثر یک متن عرفانی به حساب می‌آید امّا در بخش روایت نور محمدی با تاریخ سیستان موضوع مشترکی دارد و به نظر می‌رسد که تحت تأثیر آن نوشته شده است. از این‌رو، مطالعۀ تطبیقی آن با تاریخ سیستان روش مناسبی برای شناخت این اثر است. در تاریخ سیستان داستان‌ مولود مصطفی(ص) مملوّ از وقایع شگفت‌انگیز است که با تکنیک‌های روایی باورپذیر شده‌اند. آیا نویسندۀ طباشیرالحکمه توانسته از تکنیک‌‌های روایی برای باور‌پذیر کردن وقایع شگفت‌انگیز بهره ببرد؟ این مقاله برای یافتن پاسخ مناسب به روش توصیفی- تحلیلی و با تأکید بر نظریه‌های روایت‌شناسی، نور محمّدی را در این دو اثر مقایسه کرده است. نتایج نشان می‌دهد، نویسندۀ تاریخ سیستان با تنوّع بخشیدن به زبان روایی، بهره‌مندی از روایت نقلی و نمایشی، تغییر مدام کانون روایت، استفاده از شخصیّت‌های موثّق تاریخی و مذهبی، بهره‌مندی از زبان رواییِ شخصیّت-های اصلی با دیدگاه اوّل شخص، استفاده از دیدگاه رواییِ ضد قهرمان، صداهای قدسی، تنوّع در وجه روایی برای ایجاد زبان عاطفی، گفت‌و‌گو و...توانسته داستان مولود مصطفی(ص) را هنری و باورپذیر نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Narrative of Noor Mohammadi in the History of Sistan and Tabashir al-Hikma Raz of Shiraz

نویسندگان [English]

  • Zahra Naseiri 1
  • Saeed Qashqaei 2
  • Ahmad Tahan 3
1 Comparative Narrative of Noor Mohammadi in the History of Sistan and Tabashir al-Hikma Raz of Shiraz
2 شیراز
3 Tahan
چکیده [English]

One of the notable books of the Qajar period is Tabashir al-Hikma, the secret of Shiraz, which was created with the approach of literary return and simplification. Although this work is considered a mystical text, but in the narration of Noor Mohammadi, it has a common theme with the history of Sistan and it seems that it was written under its influence. Therefore, a comparative study of the history of Sistan is a good way to understand this work. In the history of Sistan, the story of the birth of Mustafa (PBUH) is full of amazing events that have been believed with narrative techniques. Has the author of Tabashir al-Hikma been able to use narrative techniques to make amazing events believable? In order to find a suitable answer to the descriptive-analytical method and with emphasis on narrative theories, this article has compared Noor Mohammadi in these two works. The results show that the author of the history of Sistan, by diversifying the narrative language, benefiting from the narrative and dramatic narrative, constantly changing the narrative center, using authentic historical and religious characters, benefiting from the narrative language of the main characters From the first person point of view, using the narrative perspective of the anti-hero, sacred voices, variety in the narrative aspect to create emotional language, dialogue, etc., has been able to make the story of Mustafa (PBUH) born artistic and believable. Although the author of Tabashir al-Hikma, while being influenced by the history of

کلیدواژه‌ها [English]

  • History of Sistan
  • Tabashir al-Hikma
  • Narratology
  • Amazing facts
  1. فهرست منابع

    1. احمدی، بابک. (1391). ساختار و تاویل متن. تهران: نشر مرکز.
    2. اخوّت، احمد. (1389). دستور زبان داستان. تهران: نشر صدرا.
    3. اسداللهی، خدابخش. (1393). «روایت­شناسی منظومۀ نشانی سپهری بر اساس دیدگاه ژنت». مجلۀ شعر پژوهی دانشگاه شیراز، سال ششم، شمارۀ4، صص22-1.
    4. بهار، محمد تقی. (1381). سبک شناسی نثر. جلد دوم. تهران: انتشارات زوار.
    5. بی نام. (1366). تاریخ سیستان. تصحیح: محمد تقی بهار. چاپ دوم. تهران: انتشارات پدیدۀ خاور.
    6. حق­شناس، علی محمد. (1383). «آزادی و رهایی در زبان و ادبیات». فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات ادبی دانشگاه تربیت معلم، ش3و4، صص58-39.
    7. حق­شناس، علی محمد. (1390). زبان و ادب فارسی در گذرگاه سنت و مدرنیته. چاپ دوم. تهران: نشرآگه.
    8. خزاعی فر، علی.(1384). «رئالیسم جادویی در تذکرة الاولیا». نامۀ فرهنگستان، ش4، صص7-1.
    9. رازشیرازی، میرزا ابوالقاسم. (1352). طباشیرالحکمه. شیراز: انتشارات خانقاه احمدی شیراز.
    10. زایس،آونر.(1360). پایه­های هنرشناسی علمی. ترجمۀ م. پیوند. تهران: ؟.
    11. شفایی، احمد. (1363). مبانی علمی دستور زبان فارسی. چاپ اول. تهران: انتشارات نوین.
    12. شفیعی کدکنی، محمد رضا. (1392). زبان شعر در نثر صوفیه. تهران: انتشارات سخن.
    13. شمیسا، سیروس. (1387). سبک شناسی نثر. چاپ یازدهم. تهران: میترا.
    14. صداقت کیش، جمشید. (1385). «عارفان و صوفیان فارس». مجموعه مقالات عرفان: پلی میان فرهنگ­­ها، بزرگداشت پرفسور آن ماری شیمل به اهتمام شهرام یوسفی، موسسۀ تحقیقات علوم انسانی، صص 51-24.
    15. صفوی، کوروش. (1380). از زبان شناسی به ادبیات. جلد دوم. تهران: نشر مرکز.
    16. گرین، کیت و جیل لیهان. (1383). درسنامۀ نظریه و نظریۀ ادبی. ترجمۀ لیلا بهرانی محمدی و همکاران. تهران: چاپ روزنگار.
    17. گلشیری، احمد. (1386). گابریل گارسیا مارکز. چاپ چهارم. تهران: نگاه.
    18. مشرّف، مریم. (1385). شیوه نامۀ نقد ادبی. تهران: انتشارات سخن.
    19. میر صادقی، جمال. (1380). عناصر داستان. چاپ چهاردهم. تهران: ققنوس.