نشریه نثر پژوهی ادب فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان،نثر فارسی Journal of Prose Studies in Persian Literature

بررسی انواع قاعده افزایی در درۀ نادره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه سلمان فارسی کازرون

2 استادیار تاریخ دانشگاه سلمان فارسی کازرون، کازرون، ایران

چکیده

درۀ نادره متنی تاریخی-ادبی است که به دلیل صنعت پردازی متکلفانه در زبان و دورافتادگی از حالت طبیعی، ارتباط با آن دشوار می نماید. با این حال به علت غریب سازی و بهره گیری از ترفندهای شکل گرایانه، ادبیتی خاص به خود می گیرد. میرزا مهدی خان استرآبادی در روایت دره، به بیانِ خود سویۀ ادبی بخشیده به طوری که برجسته سازی زبانی در آن قابل مشاهده است. از آنجا که زبان در متن دره دچار آشنایی زدایی شده است، میتوان نمودهای غریب سازی کلام را در آن بازجست و تشریح نمود. پژوهش حاضر بررسی برجسته سازی های شاخص در دره نادره با دیدگاهی شکل گرایانه (قاعده افزایی ها) و تحلیل تمهیداتی است که با ایجاد توازن و عمل بر برونۀ زبان، ادبیت متن را محقق ساخته است. از جملۀ این شگردهای زبانی می توان به توازن آوایی (واج آرایی- جادوی مجاورت- صدامعنایی)، واژگانی (همگونی ناقص و کامل) و نحوی (همنشینی و جانشینی عناصر هم نقش) اشاره کرد. نگارندگان این جستار کوشیده اند در جستاری توصیفی–تحلیلی، بر پایۀ منابع کتابخانه ای به بررسی وجوه توازن در متن درّه نادره با ذکر و تحلیل نمونه ها دست یابند.

واژگان کلیدی: دره نادره، برجسته سازی، توازن، صدامعنایی.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Parallelism Types in Dorreh Yi Naadereh

نویسندگان [English]

  • Mahdi Rostami 1
  • Abozar Khosravi 2
1 Assistant Professor Salman Farsi University of Kazerun
2 History
چکیده [English]

Dorreh Nadereh is a historical-literary text which is difficult to communicate with due to the stilted industrialization in language and the distance from the natural state. However, due to the alienation and the use of formative techniques, it takes on a special literature. Mirza Mehdi Khan Astarabadi in Dorreh narration has given a literary aspect to his expression so that linguistic prominence can be seen in it. Since the language in the text of the Dorreh is affected by defamiliarization, it is possible to retrieve and explain the alienation aspects of the discourse in it. The present study is the examination of prominent highlighting in the Dorreh Nadereh with a formalistic perspective (addition rule) and analyzes the arrangements that have realized the literature of the text by creating balance and acting on the outside of the language. Including these linguistic techniques, we can mention phonetic (Alliteration, magic of approximation, semantic sound), lexical (incomplete and complete similarity) and syntactics (Accompanying and substituting elements which have same rule) balance. The authors of this research have tried in a descriptive-analytical research, based on library sources to examine the aspects of balance in the text of the Dorreh Nadereh by mentioning and analyzing examples.

Keywords: "Dorreh Nadereh"."Foregrounding"."Parallelism"."Phono-semantic"

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dorreh"
  • "adereh"
  • "Parallelism"
  • "Phonosemantic"
  1. فهرست منابع

    الف) منابع فارسی

    1. قرآن کریم.
    2. ارسطو. (1343). فن شعر. ترجمۀ عبدالحسین زرین­کوب. چاپ دوم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
    3. استرآبادی، محمدمهدی بن محمدنصیر. (1387). درّۀ نادرّه: تاریخ عصر نادرشاه. به اهتمام سیدجعفر شهیدی. چاپ چهارم. تهران: علمی و فرهنگی.
    4. ایوتادیه، ژان. (1377). نقد ادبی در سدۀ بیستم. ترجمۀ محمدرحیم احمدی. چاپ اول. تهران: سوره.
    5. بزرگ­ بیگدلی، سعید- نیکوبخت، ناصر- حسینی­مؤخر، محسن. (1385). «بررسی سبک نثر شاعرانه در عبهر العاشقین». پژوهش زبان و ادبیات فارسی. شماره ششم. صص 49-21.
    6. ترجانی­زاده، احمد. (1388). شرح معلقات سبع. چاپ سوم. تهران: سروش.
    7. تسلیمی، علی. (1388). نقد ادبی. چاپ اول، تهران: کتاب آمه.
    8. حسینی مؤخر، محسن. (1387). «نثر هنری، شعر منثور، نثر شاعرانه». مجلۀ رشد؛ آموزش زبان فارسی. شماره 88. صص 61-56.
    9. خلیلی جهانتیغ، مریم. (1380). سیب باغ جان. چاپ اول. تهران: سخن.
    10. داد، سیما. (1385). فرهنگ اصطلاحات ادبی. چاپ سوم. تهران: مروارید.
    11. شمیسا، سیروس. (1399). نقد ادبی. چاپ اول ویراست سوم. تهران: میترا.
    12. شمیسا سیروس. (1387). سبک­شناسی نثر. چاپ دوازدهم. تهران: میترا.
    13. شفیعی­کدکنی، محمّدرضا. (1398). موسیقی شعر. چاپ نوزدهم. تهران: آگه.
    14. شفیعی­کدکنی، محمّدرضا. (1377). «جادوی مجاورت». مجلة بخارا. سال اول شماره دوم. صص.15-26.
    15. شفیعی­کدکنی، محمّدرضا- گلچین، میترا. (1381). «جلوه­هایی از جادوی مجاورت در مثنوی». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. دوره 4 شماره 5-4 (ضمیمه). صص 29-42.
    16. صفوی، کورش. (1394). از زبان­شناسی به ادبیّات (جلد اول: نظم) چاپ پنجم. تهران: سوره مهر.
    17. صفوی، کورش. (1399). آشنایی با زبان­شناسی در مطالعات ادب فارسی. چاپ دوم. تهران: علمی.
    18. طحان، احمد. (1387). «نقد و بررسی زیباشناختی نفثة­المصدور». فصلنامۀ پژوهش­های ادبی. سال 5 شماره 19. صص 89-116.
    19. علوی­مقدّم، مهیار. (1381). نظریه­های نقد ادبی معاصر (صورتگرایی و ساختارگرایی). چاپ دوم. تهران: سمت.
    20. فتوحی رودمعجنی، محمود. (1396). درآمدی بر ادبیات­شناسی: راهنمای اصول آموزش و پژوهش در ادبیات فارسی. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    21. کرمی، محمّدحسین. (1383). «آرایش و آفرینش واکی، شیوه­ای بدیع در آفرینش هنری (بر پایه دیوان خاقانی)». نشریۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه تبریز. سال 47. شماره مسلسل 193. صص 34-1.
    22. محمدقاسمی، حمید. (1387). جلوه­هایی از هنر تصویر­آفرینی در قرآن. چاپ اول. تهران: علمی و فرهنگی.
    23. مدرّسی، فاطمه- یاسینی، امید. (1388). «قاعده­افزایی در شعر حمید مصدّق». نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه شهید باهنرکرمان. ادب و زبان فارسی دورۀ جدید. شمارۀ 26 (پیاپی 23). صص 326-299.
    24. مدرّسی، فاطمه- یاسینی، امید. (1387). «قاعده­افزایی در غزلیاتِ شمس». پژوهش­نامۀ تاریخ ادبیات. دانشگاه شهید بهشتی. شماره 59. صص 143-119.
    25. مؤیّدشیرازی، جعفر. (1370).« نقد و نظر: درّۀ نادرّه و اشعار عربی آن». ادبستان فرهنگ و هنر. شماره 23. صص 15-12.