نشریه نثر پژوهی ادب فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان،نثر فارسی Journal of Prose Studies in Persian Literature

سبک نثر در افسانه های عامیانة مکتوب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی‌تهران

چکیده

ادبیات عامیانه، در نقد ادبی جایگاه ویژه­ای دارد و بررسی آن، دستاوردهای قابل توجهی در عرصۀ مطالعات زبانی، ادبی و محتوایی ازجمله اطلاعات تاریخی، فرهنگی و جامعه­شناختی دارد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی بر اساس مطالعه و بررسی بیست افسانۀ منثور مکتوب عامیانه و استخراج شواهد از این متون، برآن است که ویژگی­های نثر آن­ها را بررسی کند. با مطالعۀ این افسانه­ها به این نتیجه می­رسیم که ویژگی­هایی که در پی می­آید، قدر مشترک همۀ آن­هاست: سادگی، روانی و نزدیک بودن به گفتار، کلیشه­ای و یکسان بودن نثر، کوتاهی جمله‌ها، کاربرد فراوان جمله‌های وصفی، کاربرد واژگان، تعابیر و اصطلاحات عامه، جابه­جایی ارکان جمله، کاربرد عناصر سبکی کهن، وجود اشکالات زبانی و کاربردهای نادرست زبانی، کاربرد نادرست برخی تعابیر و کلمات، ادبی و شاعرانه شدن نثر در خلال سبک و سیاق عامیانه در برخی صحنه­ها، کاربرد فراوان کنایات، ضرب­المثل­ها، گزاره‌های قالبی، دشنام­ها، تهدیدها، نفرین­ها و سوگندها، دعا، تصدق و تحسین.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Persian prose in folk Written Fiction

نویسندگان [English]

  • Hasan Zolfaghari 1
  • Bahador Bagheri 2
1 Associate Professor of Persian Language & literature Tarbiat Modarres University
2 Associate Professor of Persian Language & literature Kharazmi University
چکیده [English]

Folk literature has a special place in literary criticism and significant achievements in the field of linguistic, literary and content studies, including historical, cultural and sociological information. This paper, by descriptive-analytical method, based on the study of 20 prose folk fictions and the extraction of some examples of them, is to examine their prose features. By studying these legends, we conclude that the characteristics that follow are common in all of them: simplicity of prose and its proximity to speech, being stereotype and same prose in various dialogues of characters, short sentences, Abundant application of phrasal sentences, folk vocabulary, interpretations and expressions, shifting of the sentence clauses, use of old stylistic elements, existence of linguistic mistakes and false linguistic applications, misuse of some of the concepts and words, changing of folk prose to literary and poetic Prose in some scenes, the abundant use of the ironies, proverbs, shape sentences, insults, threats, curses, oaths, prays, acknowledgments and admirations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Folk literature
  • Folk story
  • Aesthetics
  • Persian prose
  • Stylistics
  1. فهرست منابع

    الف)کتاب­ها

    1. ابوطاهر طرسوسی. (1270ق). قهرمان قاتل. کاتب محمد جعفر گلپایگانی. مصور. تهران.
    2. ابوطاهر طرسوسی. (1356). دارابنامه. به‌ کوشش‌ ذبیح‌الله صفا. تهران‌.
    3. ابوطاهر طرسوسی. (1380). ابومسلم‌نامه. به کوشش حسین اسماعیلی. تهران: معین.
    4. ابوطاهر طرسوسی. (1380). جنیدنامه، ابومسلم‌نامه. به کوشش حسین اسماعیلی. تهران: معین.
    5. احمدبن علی اشکوری. (1332ق). بدیع‌الملک و بدیع‌الجمال. چ سنگی.
    6. اسکندرنامه منثور (روایت فارسى کالیستنس دروغین) (1385). به کوشش ایرج افشار. تهران: چشمه.
    7. اسکندرنامۀ نقالی (اسکندر و عیاران)، تلخیص کلیات هفت جلدی (1383). گزینش و پیرایش علی رضا ذکاوتی قراگوزلو. تهران: نشرنی.
    8. حسین کرد شبستری. (1385). به کوشش ایرج افشار و مهران افشاری. تهران: چشمه.
    9. حمزه‌نامه. (1374). به کوشش جعفر شعار. تهران: کتاب فرزان.
    10. خاورنامه. (1284ق). کاتب حسن بن محمد‌هاشم موسوی خوانساری. مصور، تهران.
    11. خسرو دیوزاد (1298ق). به خواهش آقا محمد عبدالله و آقا عبدالکریم خوانساری. چاپ سنگی، تهران.
    12. رستم‌نامۀ منثور. (بی­تا). تهران: مطبوعاتی حسینی.
    13. زرین کوب، عبدالحسین. (1368). نقش بر آب، چاپ اول، تهران: معین.
    14. شاهزاده هرمز. (1347ق). تصویرگر محسن تاج‌بخش. چ سنگی. به دستیاری میرزا باقر کاشانی. به مباشرت میرزا علی­اکبر خوانساری. تهران: دارالطباعه حسینی.
    15. شیرویۀ نامدار یا شاهزاده شیرویه. (1384). تهران، ققنوس.
    16. فرامرزبن خداداد ابن عبداللّه الکاتب الارجانی. (1363). سمک‌عیار. به تصحیح پرویز ناتل خانلری. تهران: آگاه.
    17. محمد بیغمی. (1339-1341). دارابنامه. تصحیح و مقدمه و تعلیقات ذبیح‌الله صفا. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
    18. محمد بیغمی. (1388). فیروزشاه‌نامه. به کوشش ایرج افشار و مهران افشاری. تهران: چشمه.
    19. محمدتقی جعفری حسینی احمدآبادی. (1309). بوستان خیال: مشهور به قصۀ شاهزاده ممتاز یا طرب المجالس. بمبئی: سنگی.
    20. میرصادقی، جمال. (1376). ادبیات داستانی. تهران: سخن.
    21. نقیب­الممالک .(1307ق). ملک‌جمشید طلسم آصف و طلسم حمام بلور. تهران: ققنوس. 1384.
    22. نقیب­الممالک. (1378). امیرارسلان نامدار. با مقدمۀ محمدجعفر محجوب. تهران: مؤسسۀ فرهنگی فردا.
    23. نوش‌آفرین‌نامه (1279ق). چ سنگی.
    24. یوسفی، غلامحسین. (1358). دیداری با اهل ‌قلم. مشهد: دانشگاه مشهد.

     

    ب) مقاله­ها

    1. ذوالفقاری، حسن. (1394). «گونه‌شناسی ساخت‌های قالبی در زبان عامه». جستارهای زبانی. دورۀ 6. ش 4 (25). صص 69-98.
    2. ذوالفقاری، حسن و بهادر باقری. (1391) «جنبه­های بلاغی داستان­های عامیانه». مطالعات بلاغی. س 3، ش 6. صص 23-48.
    3. غلامرضایی، محمد. (1389) «بحثی در باب سبک­شناسی سمک عیار». مجلۀ تاریخ ادبیاتبهار. ش 64. صص 189- 208.
    4. مارزلف، اولریش. (1385). «گنجینه­ای از گزاره­های قالبی داستان عامیانۀ حسین کرد». ترجمۀ عسکر بهرامی. پیوست حسین کرد شبستری. تصحیح ایرج افشار و مهران افشاری. تهران: چشمه.