نشریه نثر پژوهی ادب فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان،نثر فارسی Journal of Prose Studies in Persian Literature

تحلیل حکایات اسلام آوردن اهل کتاب به دست صوفیان مسلمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان

چکیده

در منابع اصیل عرفان اسلامی حکایات بسیاری دیده می­شود که بر طبق آنها یهودیان و مسیحیانی که با صوفیان مسلمان به هر دلیلی مرتبط شده­بودند، اسلام می­­آورند. این وجه از ارتباط صوفیان مسلمان با اهل کتاب، از دو جنبه قابل تحقیق است. وجه نخست، بررسی تصور و باورِ خودِ صوفیان مسلمان از علل و عوامل این پدیده است و وجه دیگر، تحقیق تاریخی با منابع و روش­های پژوهش­ تاریخی. در تحقیق حاضر به وجه نخست پرداخته­ایم. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که: از منظر متون اصیل تصوّف، علل و اسباب اسلام آوردن یهود و مسیحیان به دست صوفیان مسلمان کدامند؟ در راستای پاسخ به این پرسش با مراجعه به منابع اصیل تصوّف اسلامی حکایات مربوط به این تغییر آیین استخراج و با توجه به آنها علل و انگیزه­های اسلام آوردن جهودان و ترسایان، طبقه بندی و تحلیل شد. بر مبنای این تحقیق اهمّ عوامل تغییر آیین اهل کتاب به دست صوفیان مسلمان و به باورِ ایشان موارد ذیل­اند:
1.کرامات صوفیان مسلمان 2. تفوّق اخلاقی صوفیان مسلمان 3.اشارات و بشارات تورات و انجیل 4.فراست صوفیان مسلمان 5.لطف الهی به جهود و ترسای نومسلمان 6.برکت خدمت به خلق و حسن ظنّ به خداوند  7.برتری صوفی مسلمان در مناظره و مکابره.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Causes and motives of getting muslim of Christians and Jews by sufist muslim from perspectives of the texts of Islamic sufism

نویسنده [English]

  • mohsen pourmokhtar
Tenured faculty member of Vali-e-Asr University of Rafsanjan
چکیده [English]

In the original texts of Islamic mysticism, the fables are repeatedly seen in which the Jews and Christians who were in relation with the Muslims and especially Muslim Sufis in any reason, became Muslim. In the present study, the reasons and causes of Jews and Christians to become Muslim will be examined, classified and analyzed. Based on this research, most of the changes are in following cases:
1. Greatness of Muslim Sufi 2. Moral superiority of Muslim Sufi 3. References and annunciation of the Bible 4. Acumen of Muslim Sufi 5. God kindness to the Jewish and Christian 6. Bless of good service to people and trust in God 7. Superiority of Muslim Sufi debate and conflict.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sufism
  • Gnosis
  • Islam
  • Christianity
  • Judaism

مراجع

  1. فهرست منابع

    الف)کتاب­ها

    1. ابن الأثیر،مجد الدین بن محمد. (1424هـ.ق). المختار من مناقب الأخیار. تحقیق مأمون الصاغرجی، عدنان عبدربه،محمد ادیب الجادر. الامارات العربیه المتحده: مرکز زاید للتراث والتاریخ.
    2. الاصبهانی. ابونعیم احمد بن عبدالله. (1387ق). حلیه الاولیاء و طبقات الأصفیاء. بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیه.
    3. احمدی. بابک. (1379). چهار گزارش از تذکره الاولیاء. تهران: نشر مرکز.
    4. انصاری هروی. خواجه عبد الله. (1386). طبقات الصوفیه. مقابله و تصحیح دکتر سرور مولایی. چاپ دوم. تهران: انتشارات توس.
    5. الترمذی. ابوعیسی. (1403 هـ.ق). جامع الصحیح(سنن ترمذی). تصحیح عبدالرحمن محمد عثمان. چاپ دوم. بیروت: دارالکتب العلمیه.
    6. جامی. نورالدین عبد الرحمن. ( 1382). نفحات الانس من حضرات القدس. مقدمه، تصحیح و تعلیقات دکتر محمود عابدی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات اطلاعات.
    7. خرگوشی. عبدالملک بن محمد ابراهیم النیسابوری. (1999م). تهذیب الاسرار. تحقیق بسّام محمد باورد. ابوظبی: انتشارات المجمع الثقافی.
    8. رجائی بخارائی. احمدعلی. (1373). فرهنگ اشعار حافظ. چاپ هفتم. تهران: انتشارات علمی.
    9. زرّین کوب. عبدالحسین. (1379). جستجو در تصوف ایران. چاپ ششم. تهران: انتشارات امیرکبیر.
    10. ــــــــــــــــــ (1380). ارزش میراث صوفیه. چاپ دهم. تهران: انتشارات امیرکبیر.
    11. سُلمی. محمد بن حسین . (1372). کلیات مجموعه آثار ابوعبدالرحمان سلمی. جلد دوم. گردآوری نصرالله پورجوادی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
    12. سمعانی. شهاب الدین احمد. (1384). رَوح الارواح فی شرح اسماء الملک الفتّاح. به اهتمام و تصحیح نجیب مایل هروی. چاپ دوم. تهران:  شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
    13. السیرجانی. ابوالحسن علی بن الحسن. (1390). البیاض و السواد من خصائص حکم العباد فی نعت المرید و المراد. مقدمه، تصحیح و فهارس محسن پورمختار. تهران: انتشارات موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
    14. الشعرانی. عبدالوهّاب بن احمد بن علی. (1427ق). الطبقات الکبری. بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیه.
    15. شفیعی کدکنی. محمد رضا. (1384). دفتر روشنائی. چاپ دوم. تهران: انتشارات سخن.
    16. شیمل، آن ماری. (1381). ابعاد عرفانی اسلام. ترجمه عبدالرحیم گواهی. چاپ چهارم. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    17. عبّادی مروزی. قطب الدین ابوالمظفر منصور بن اردشیر. (1362). مناقب الصوفیّه. به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه و ایرج افشار. چاپ دوم. تهران: انتشارات پیمان.
    18. عثمانی. حسن بن احمد. (1361). ترجمه رساله‌ قشیریه. با تصحیح و استدراکات بدیع‌الزمان فروزانفر. چاپ دوم. تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی.
    19. العجلونی. (1408). کشف الخفاء. چاپ دوم. بیروت: دار الکتب العلمیه.
    20. عطار نیشابوری. فریدالدّین محمد. (1382). تذکرة‌الأولیاء. چاپ دوم. تهران: انتشارات پیمان.
    21. غزالی. محمد بن محمد. (1386). کیمیای سعادت. به کوشش حسین خدیوجم. چاپ سیزدهم. تهران:  شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
    22. غنی. قاسم. (1375). تاریخ تصوّف در اسلام. چاپ هفتم. تهران: انتشارات زوّار.
    23. قزوینی، محمد بن عبدالوهّاب. (1382). مقدّمه بر تذکرة‌الأولیاء. چاپ دوم. تهران: انتشارات پیمان.
    24. قُشیری. عبدالکریم بن هوازن. (1409). الرسالۀ القُشیریۀ. تصحیح عبدالحلیم محمود، محمود بن الشریف. مصر: دارالشعب.
    25. ــــــــــــــــــــــــ. (1427ق.2006م). شرح القشیری لأسماء الله الحسنی. الطبعه الاولی. ضبّطه و صحّحه و علّق علیه الشیخ الدوکتور عاصم ابراهیم الکیالی. بیروت: دارالکتب العلمیه.
    26. محمد بن منوّر. (1388). اسرار التّوحید فی مقامات شیخ ابی سعید. تصحیح و تعلیقات دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی. چاپ هشتم. تهران: مؤسسه انتشارات آگاه.
    27. مُستملی بخاری. خواجه امام ابو ابراهیم. (1363). شرح التعرف لمذهب اهل التصوف. مقدمه و تصحیح و تحشیه محمد روشن. تهران: انتشارات اساطیر.
    28. نصر. سید حسین. (1382). آموزه­های صوفیان از دیروز تا امروز. ترجمه حسین حیدری، محمد هادی امینی. چاپ دوم. تهران: نشر قصیده­سرا.
    29. نیکلسن. رینولد الین. (1382). عرفان عارفان مسلمان. ترجمه دکتر اسدالله آزاد. چاپ دوم. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
    30. هُجویری. ابوالحسن علی بن عثمان. (1389). کشف المحجوب. مقدمه، تصحیح و تعلیقات دکتر محمود عابدی. چاپ پنجم. تهران: انتشارات سروش.
نثرپژوهی ادب فارسی
دوره 21، شماره 43
صفحات 1 تا 214
تیر 1397
صفحه 21-43

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار