نشریه نثر پژوهی ادب فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان،نثر فارسی Journal of Prose Studies in Persian Literature

تحلیل و بررسی انواع موتیف و کارکردهای آن در آثار بلقیس سلیمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

توجّه به موتیف، به عنوان یکی از عناصر کارا در نقد داستان از مباحث مهم نقد ادبی ‏است. ‏بلقیس سلیمانی از نویسندگان موفّق زن است که از موتیف­های سیاسی، ‏اجتماعی، فرهنگی و عاطفی مطرح معاصر در آثار خود استفاده کرده ­ا­ست. او نویسنده­ای است که عقاید و نگرش فلسفی خاصی به زندگی دارد و با طرح موتیف­های ‏‏اسطوره‌ای در رمان­های خود بر عقاید و اندیشه‌هایش تأکید می‌کند. ‏‏همچنین وی ‏نویسنده‌ای اقلیم­گرا است که به آداب و رسوم محل ‏زندگی­اش توجّه خاصی دارد.‏ دغدغة اصلی سلیمانی، موانع و مشکلات زنان در مسیر رشد و کمال ‏است. ‏در این پژوهش به روش تحلیل محتوا، موتیف­های مکرّر را در آثار بلقیس سلیمانی شناسایی کردیم و سپس به طبقه­بندی انواع وکارکردهای موتیف­های به کار رفته پرداختیم. ‏پس از تحلیل ساختار، محتوا و کارکرد ‏موتیف­های به کار رفته‏ در آثار سلیمانی دریافتیم که موتیف­های به کار رفته، اغلب از نوع موتیف­های باورشناختی و اندیشه‌ای هستند. سلیمانی از کارکردهای گوناگون موتیف برای غنی ساختن ‏درونمایة آثار خویش بهره برده است. ‏همچنین ارتباط موتیف‌های به کار رفته در آثار سلیمانی را با دیگر عناصر داستان از قبیل شخصیّت، صحنه یا زمان و مکان و پیرنگ داستان بررسی کردیم و نشان ‏دادیم که موتیف­های به کار ‏رفته در آثار سلیمانی با شخصیّت­پردازی، پیرنگ و فضای داستان ارتباطی ‏تنگاتنگ ‏دارند.‏‏ 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis‎ of Different Forms of Motif and its Functions in the Works of Belgheys Soleymani

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Sarfi 1
  • Mahmoud Modaberi 1
  • Maliheh Alinezhad 2
1 Professor, Shahid Bahonar University of Kerman
2 PhD Student of Persian Language and Literature
چکیده [English]

Considering the motif as one of the effective elements in criticism of stories is an important issue in ‎literary ‎‎criticism. Belgheys‎ ‎Soleymani, is one of the successful ‎women writers ‎who use political, social, cultural and ‎emotional motifs in their works. She has a distinctive view of life and takes advantage of motifs to emphasize these views. Belgheis‎ ‎Soleymani is a local author and regards the customs around her‎. Her main concern is the ‎problems of women on the way toward development and perfection.‎ ‎ Using content analysis method, this study first identifies recurring motifs in the works of Soleymani and then categorizes them according to their types and functions. It was concluded that the motifs are mostly of ideological type, and that Soleimani takes advantage of different functions of motifs to enrich her works. The relationship between motifs and other elements of the story like character, setting, and theme were examined as well, and it was concluded that there Is a close relationship at work.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Motifs
  • Types of motif
  • Functions of Motif
  • Novel‎
  • Belgheys ‎Soleymani
  1. فهرست منابع

     

    الف)کتاب­­ها

     

    1. ‏اخوّت، احمد. (1371). دستور زبان داستان. چاپ اوّل. اصفهان: نشر فردا.‏
    2. ‏اسلامی، مجید. (1386). مفاهیم نقد فیلم. چاپ اوّل. تهران: نشر نی. ‏
    3. ‏ پین­سنت، جان.(1380). شناخت اساطیر یونان. ترجمة باجلان فرّخی. تهران: اساطیر.
    4. ‏سلیمانی، بلقیس. (1384). بازی آخر بانو. چاپ چهارم. تهران: ققنوس.‏
    5. ‏-----------. (1387). خاله بازی. چاپ هفتم. تهران: ققنوس.‏
    6. ‏-----------. (1390). به هادس خوش آمدید. چاپ دوم. تهران: نشر چشمه.‏
    7. ‏شریفی، محمّد. (1387). فرهنگ ادبیّات فارسی. تهران: نشر نو.‏‎‎
    8. ‏فلکی، محمود. (1382). روایت داستان (تئوری­های پایه­ای داستان نویسی). ‏چاپ اوّل. ‏تهران: ‏بازتاب­نگار‎.‎
    9. میرصادقی، جمال و میمنت. (1377). واژه­نامة هنر داستان­نویسی. تهران: کتاب مهناز.
    10. ‏میرصادقی، جمال. (1385). عناصر داستان. تهران: سخن.‏
    11. ‏یونگ، کارل گوستاو‏. (1382). انسان امروزی در جستجوی روح خود. ‏ترجمة فریدون فرامرزی ‏و دیگران.  به‌نشر: مشهد.‏
    12. ‏­­­­­­­­­------. (1383). انسان و سمبول­هایش. ترجمة حسن اکبریان طبری. ‏یاسمن: ‏تهران.‏

     

    ب) مقاله ­ها

    1. ‏پارسا نسب، محمد.(1388). «بن­مایه، تعاریف، گونه­ها، کارکردها و...». فصلنامة نقد ‏‏ادبی دانشگاه تربیت مدرس. سال دوم. شمارة پنجم. صص7-40.‏
    2. ‏تقوی، محمّد و دهقان، الهام. ‏(1390). «موتیف و گونه‌ها و کارکردهای آن در ‏داستان­های ‏صادق ‏هدایت». ‏ ‏فصلنامة نقد ادبی. س4. ‏شماره ‏13.صص91-115.‏
    3. ‏تقوی، محمّد و دهقان، الهام. (1388). «موتیف چیست و چگونه شکل ‏می‌گیرد». فصلنامة نقد ادبی، شماره 8. ‏صص7-‏‏31.‏
    4. ‏فتوحی، محمود. (1387). «ابهام از دو معنایی تا چند لایگی معنا». مجلّة دانشکده ‏ادبیّات و علوم انسانی. ش16(62). ‏صص17-36).‏

     

    ج)پایان­نامه ­ها

    1. ‏رازقی، ثریّا. (1374). نقش خاقانی در تحوّل غزل فارسی از دیدگاه بنمایه‌های ادبی.‏ استاد راهنما: میرجلال الدّین کزّازی. دانشگاه علّامه طباطبایی.

    د)منابع لاتین

    1. ‎Abrams M.H. (2005). A Glossary of Literary Terms. Boston: ‎Wadsworth.‎
    2. The Oxford English Dictionary .(1978). Oxford: University‎Oxford University press.‎