نشریه نثر پژوهی ادب فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان،نثر فارسی Journal of Prose Studies in Persian Literature

بررسیِ تقابلِ سنّت (اسطوره، دین و تاریخ باستان) و مدرنیسم در اندیشه و آثار ملک‏ الشّعرای بهار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیئت علمی مجتمع آموزش عالی بم

چکیده

از میان شاعران عصر مشروطیّت کم‏تر شاعری را مانند ملک‏الشّعرای بهار می‏توان سراغ داشت که مضامین و درون‏مایه‏های شعر او، ترکیبی از دو جنبۀ کهنه و نو باشد. بهار از واپسین شاعران قصیده‏پرداز، سنّت‏گرا و نامدار ایران است که ابعاد شخصیّتش چندگانه است. او علاوه بر اینکه سیاست‏مداری مجرّب و نامی است، شاعری آزادی‏خواه و متجدّد نیز هست. وی به تاریخ و گذشتۀ ایران با مباهات می‏نگرد و همواره بدان می‏بالد. کم­تر شعری در دیوان بهار می‏توان دید که در آن، تلمیح یا اشاره‏ای به اسطوره‏های کهن و داستان‏های تاریخی نباشد. از سوی دیگر، بهار شاعری معتدل و سیاست مداری مدرن است که عمیقاً ظهور و ضرورت مدرنیسم را درک کرده و از پیشگامان و مدافعان اصلاح و تجدّد در جامعۀ عصر خود است.
از این روی مقاله می­کوشد تا بر پایۀ رویکردهای سه­گانۀ اسطوره، دین و تاریخ از یک سو و مدرنیسم از دیگر سو، شیوه‏ها و ابعاد نگاه این دو رویکرد متقابل را در اندیشه و آثار بهار که خود هرگز در گذشته و اساطیر متوقّف نگردیده و اهمیّت تجدّد را نیز به درستی درک و تجربه نموده است، بررسی نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Opposition of Tradition (Myth, Religion and Ancient History) and Modernism in the Thoughts and Works of Malek-o-Sho’arā-ye Bahār

نویسنده [English]

  • Ali Azadmanesh
Assistant Professor, Higher Education Complex of Bam
چکیده [English]

Amongst the poets of constitution era one can hardly find a poet like Malek-o-sho’arā-ye Bahār who deals with themes which contain both old and new aspects. He is one of the last ode composers, traditionalists, and celebrated poets who enjoy a multifaceted individuality. Not only is he a skilled and illustrious statesman, but he is also a liberal and modernist poet. Bahār honors the past history of Iran. He employs allusions and references to old myths and historical stories almost in all his poems. He not only is a moderate poet and modern statesman who has deeply digested the emergence and call of modernism, but also is one of the forerunners and advocates of reformation and modernism in the community of his time.
In this regard, based on the triple approaches of myth, religion, and history on the one hand, and modernism on the other, this study attempts to examine the styles and dimensions of these two opposing approaches in the works of Bahar, who has not stopped in the past, but has experienced and understood the importance of modernity properly.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Myth
  • Modernity
  • Tradition
  • Modernism
  • Malek-o-Sho’arā-ye Bahār
  1. فهرست منابع

    الف)کتاب­ها

    1. آجودانی، ماشاءالله. (1382). یا مرگ یا تجدّد. تهران: اختران.
    2. احمدی، بابک. (1373). مدرنیته و اندیشۀ انتقادی. چ اول. تهران: نشرمرکز.
    3. ____________. (1390). معمّای مدرنیته. چ هفتم. تهران: نشرمرکز.
    4. الیاده، میرچا. (1386). چشم اندازهای اسطوره. جلال ستّاری. چ دوم. تهران: نشرتوس.
    5. ___________. (1389). رساله در تاریخ ادیان. جلال ستّاری. چ چهارم. تهران: نشر سروش.
    6. برمن، مارشال. (1380). تجربۀ مدرنیته. مراد فرهادپور. تهران: طرح نو.
    7. بهار، محمد تقی. (1355). بهار و ادب فارسی. محمّد گلبن. چ دوم. تهران: شرکت سهامی کتاب‏های جیبی.
    8. _____________. (1371). تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران. چ چهارم. تهران: امیرکبیر.
    9. _____________. (1390). دیوان اشعار بهار. تهران: نگاه.
    10. بهار، مهرداد. (1389). پژوهشی در اساطیر ایران. چ هشتم. تهران: آگه.
    11. پارسی نژاد، ایرج. (1385). تلقّی بهار از شعر (ارج نامۀ ملک الشعرای بهار). تهران: میراث مکتوب.
    12. حقیقی، شاهرخ. (1391). گذار از مدرنیته؟ نیچه، فوکو، لیوتار، دریدا. چ پنجم. تهران: آگه.
    13. زرین کوب، عبدالحسین. (1369). در قلمرو وجدان. تهران: علمی.
    14. ___________________. (1370). با کاروان حلّه. چ ششم. تهران: علمی.
    15. سپانلو، محمّدعلی. ( 1382). بهار. چ دوم. تهران: طرح نو.
    16. شفیعی کدکنی، محمّدرضا. (1390). با چراغ و آینه. چ سوم. تهران: سخن.
    17. قاضی مرادی، حسن. (1390). اسطوره اندیشی جماعت ما (مجموعه گفتگوها). چ سوم. تهران: هرمس.
    18. محجوب، محمّدجعفر.  (1378). خاکستر هستی. تهران: مروارید.
    19. مختاری، محمّد. (1379). اسطورۀ زال. تهران: توس.
    20. میر انصاری، علی. (1385). ارج نامۀ ملک الشّعرای بهار. تهران: میراث مکتوب.
    21. میر سپاسی، علی. (1385). تأملی در مدرنیتۀ ایرانی. جلال توکّلیان. تهران: طرح نو.
    22. همایون کاتوزیان، محمّدعلی. (1391). ایران جامعۀ کوتاه مدت. تهران: نشر نی.
    23. یاحقی، محمّدجعفر. (1375). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی. تهران: سروش.
    24. یوسفی، غلامحسین. ( 1378). چشمۀ روشن. تهران: علمی.