TY - JOUR ID - 2984 TI - نقش تعصّبات مذهبی و کلامی در تحریف و سرقت محتوا (نمونۀ موردی: روضه العارفین) JO - نثرپژوهی ادب فارسی JA - JLL LA - fa SN - AU - سیامک, اعظم AU - محمدی فشارکی, محسن AD - دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه اصفهان. AD - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 24 IS - 49 SP - 113 EP - 134 KW - نقد متنی KW - روضه العارفین KW - رونویسی KW - سرقت KW - تعصّب DO - 10.22103/jll.2021.17604.2903 N2 - تشیّع در عصر صفوی در عرصه‌های ادب و هنر نمود و بروز فراوانی پیدا کرد. برخی از نویسندگان این عصر در تألیفات خود از تعصّبات مذهبی و کلامی دور نماندند. یکی از آنها بایزید ثانی مدوّن رسالۀ روضه‌العارفین است. این اثر رونویسی از چند اثر عرفانی بخصوص مصباح‌الهدایه است. شباهت‌ها و رونویسی‌های این اثر با مصباح‌الهدایه هم در بخش ساختاری و هم در بخش محتوایی نمود یافته؛ امّا بایزید بخش‌هایی را نیز به دلیل تعصّبات مذهبی، کلامی و فرهنگی حذف کرده است. بارزترین نمود تعصّبات بسطامی تعصّبات کلامی اوست تا آنجا که وی به دلیل اینکه عقاید کلامی کاشانی را قبول نداشته، در هیچ کجا به نام کاشانی و اثرش اشاره نکرده است. بسطامی همچنین نام خلفای سه‌گانه و نیز نام عرفای سنّی مذهبی را که صاحب تألیف بوده‌اند و نیز نام زنان عارف را حذف کرده است. تحقیق حاضر نشان می‌دهد که از طرفی جریان عرفان ایرانی- اسلامی در مسیری قرار گرفت که هرچه به پایان درخشش آن نزدیک می‌شویم آثار عرفانی که تجربه و تحقیق لازمۀ اصلی تألیف آنهاست، جای خود را به آثار تقلیدی دادند و عرفا نیز از اصل امانتداری دور شدند. از طرف دیگر همین تقلید و ناحفاظی در امانت در بی‌رنگ شدن عرفان و دور شدن آن از اصل و سرچشمۀ این جریان و در نتیجه کم فروغ شدن آن بی‌تأثیر نبوده است. UR - https://jll.uk.ac.ir/article_2984.html L1 - https://jll.uk.ac.ir/article_2984_6312198f07f161d86dcbf7bc0c0bd202.pdf ER -